Współczesna migracja stanowi najbardziej rozległy ruch wszechczasów. W ostatnich dziesięcioleciach to zjawisko, które obejmuje obecnie około dwustu milionów ludzkich istot,przekształciło się w strukturalną rzeczywistość współczesnego społeczeństwa i stanowi coraz to bardziej złożony problem z punktu widzenia społecznego, kulturalnego, politycznego, religijnego,ekonomicznego i duszpasterskiego.

Instrukcja Erga migrantes caritas Christi zamierza zaktualizować duszpasterstwo migracyjne - uwzględniając te przepływy migracyjne i ich cechy - gdyż upłynęło już trzydzieści pięć lat od publikacji motu proprio papieża Pawła VI Pastoralis migratorum cura [15.8.1969] i odnośnej instrukcji Kongregacji do Spraw Biskupów De pastorali migratorum cura („Nemoest” [22.8.1969]).

Chce więc być eklezjalną odpowiedzią na nowe zapotrzebowania duszpasterskie migrantów, aby ich z kolei doprowadzić do przekształcenia doświadczenia migracyjnego w okazję nie tylko do wzrastania w chrześcijańskim życiu, ale także do nowej ewangelizacji i misji. Dokument zmierza również do dokładnego stosowania prawodawstwa zawartego w KPK i KKKW, ażeby w bardziej adekwatny sposób odpowiedzieć również na konkretne potrzeby wiernych emigrantów ze Wschodu, coraz to liczniejszych.

Struktura dzisiejszych migracji narzuca ponadto konieczność ekumenicznej wizji tego zjawiska z powodu obecności wielu migrantów chrześcijańskich, którzy nie są w pełnej komunii z Kościołem katolickim, oraz dialogu międzyreligijnego z powodu coraz to bardziej znaczącej ilości migrantów innych religii, zwłaszcza muzułmanów, na ziemiach tradycyjnie katolickich i odwrotnie. W końcu nasuwa się wybitnie duszpasterska potrzeba, czyli obowiązek wspierania wiernej, a jednocześnie otwartej na nowy rozwój, działalności duszpasterskiej także w tym, co dotyczy naszych struktur duszpasterskich, które powinny być nastawione na zagwarantowanie komunii między właściwymi przybyszom duszpasterzami, a będącą gospodarzem hierarchią lokalną, która pozostaje decydującą instancją eklezjalnej troski wobec migrantów.

Po krótkim przeglądzie niektórych przyczyn dzisiejszego zjawiska migracyjnego (globalizacja,zmiany demograficzne, zwłaszcza w krajach rozwijających się, drastyczny wzrost nierówności między Północą a Południem, mnożenie się konfliktów i wojen domowych) dokument podkreśla znaczne kłopoty, jakie emigracja zazwyczaj powoduje w poszczególnych przypadkach, zwłaszcza u kobiet i dzieci, jak również w rodzinach. Zjawisko to podnosi etyczny problem poszukiwania nowego międzynarodowego systemu ekonomicznego dla bardziej zrównoważonej dystrybucji dóbr Ziemi, w postrzeganiu wspólnoty międzynarodowej jako rodziny narodów z zastosowaniem prawa międzynarodowego. Dalej dokument kreśli odniesienia biblijno-teologiczne, włączając zjawisko migracji w historię zbawienia jako znak czasów i obecności Boga w historii i we wspólnocie ludzi w perspektywie powszechnej komunii.

Krótki excurs historyczny potwierdza troskę Kościoła o migrantów i uchodźców w dokumentach kościelnych, czyli od Exsul Familia do Soboru Watykańskiego II, od instrukcji De pastorali migratorum cura po późniejsze normy kanoniczne. Lektura ta ukazuje ważne osiągnięcia teologiczne i duszpasterskie. Jest tam odniesienie do centralnego miejsca osoby ido obrony praw migrantów, do wymiaru eklezjalnego i misyjnego tychże migracji, do oceny wkładu duszpasterskiego świeckich, instytutów życia konsekrowanego i stowarzyszeń życia apostolskiego, do wartości kultur w dziele ewangelizacji, do ochrony i dowartościowania mniejszości, również w obrębie Kościoła lokalnego, do znaczenia kościelnego dialogu ad intra i ad extra, a w końcu do specyficznego wkładu, jaki migracja mogłaby wnieść do ogólnoświatowego pokoju.

Inne faktory - jak konieczność „inkulturacji”, wizja Kościoła pojmowanego jako komunia,misja i Lud Boży, zawsze aktualne znaczenie specyficznego duszpasterstwa migrantów,zaangażowanie dialogowo-misyjne wszystkich członków Mistycznego Ciała Chrystusa i wynikający z tego obowiązek kultury gościnności i solidarności wobec migrantów – w prowadzają analizę osiągnięć wybitnie duszpasterskich, na które trzeba odpowiedzieć, kolejno w przypadku do migrantów katolików zarówno obrządku łacińskiego jak i wschodniego, należących do innych Kościołów i wspólnot kościelnych, w ogóle do innych religii, a zwłaszcza do islamu.

Następnie zostaje uściślony albo potwierdzony status duszpasterski i prawny osób zaangażowanych w duszpasterstwo - zwłaszcza kapelanów/misjonarzy i ich koordynatorów krajowych,prezbiterów diecezjalnych/eparchialnych i zakonnych wraz z braćmi, sióstr zakonnych, świeckich, ich stowarzyszeń i ruchów kościelnych - których zaangażowanie apostolskie jest postrzegane i rozpatrywane w wizji duszpasterstwa komunii, całościowego.

Integracja struktur duszpasterskich (tych już istniejących i tych proponowanych) i włączenie eklezjalne migrantów w zwyczajne duszpasterstwo - z pełnym poszanowaniem ich słusznej odmienności i ich dziedzictwa duchowego i kulturalnego, również w perspektywie formowania Kościoła rzeczywiście katolickiego - to inna ważna cecha duszpasterska, jaką dokument kreśli i proponuje Kościołom lokalnym. Taka integracja jest warunkiem zasadniczym tego, aby duszpasterstwo dla migrantów i wraz z nimi, mogło stać się znaczącym przejawem Kościoła powszechnego i missio ad gentes, braterskim i pokojowym spotkaniem, domem dla wszystkich, szkołą komunii przyjętej i podzielanej, pojednania, o które się prosi i którego się doznaje, wzajemnego i braterskiego przyjęcia i solidarności, jak również autentycznej promocji ludzkiej i chrześcijańskiej.

Instrukcję zamykają zrewidowane i uściślone „Przepisy prawno-duszpasterskie”, które przywołują odpowiednim językiem zadania, obowiązki i role osób zaangażowanych w duszpasterstwo i różnych organów kościelnych stojących na czele duszpasterstwa migracyjnego.

Stephen Fumio kard. Hamao, przewodniczący
Agostino Marchetto, arcybiskup tytularny Astigi, sekretarz

Pełny tekst dokumentu